Có một làn sóng đang âm thầm cuộn chảy khắp các nền tảng mạng – trông thì lấp lánh, nhưng bên trong lại rỗng tuếch. Đó là “AI rác” – những nội dung, hình ảnh, bài viết, video do trí tuệ nhân tạo tạo ra hàng loạt, không vì mục tiêu giáo dục, nghệ thuật hay sáng tạo, mà chỉ để câu view, lấp chỗ trống, hoặc tệ hơn: đánh lừa người dùng.
“Nội dung” nhưng không có “nội dung”
Chúng ta từng kỳ vọng AI sẽ là công cụ sáng tạo tuyệt vời. Nhưng hiện tại, rất nhiều nội dung do AI tạo ra – từ hình ảnh, thơ văn, đến video – đang trở thành thứ “mì ăn liền” của internet. Mọi thứ trông có vẻ đẹp, trơn tru, bắt trend, nhưng lại rỗng: không cảm xúc, không chiều sâu, không mục đích.
Ảnh AI tràn ngập Pinterest, Instagram – một cô gái hoàn hảo đến mức… không thật. Một bức tranh hoành tráng mô tả “thế giới hậu tận thế” nhưng chẳng mang một ý nghĩa rõ ràng. Những bài viết “cảm động phát khóc” trôi nổi trên Facebook – toàn là mô típ cũ, ngôn ngữ copy-paste, được bot trộn lại từ các nguồn khác nhau. Đó là AI rác. Đẹp nhưng vô hồn. Nhiều nhưng không có gì để nhớ.
AI đang phá hoại điều gì?
Không phải chỉ là “nội dung xấu” mới gây hại. Chính những thứ trung tính nhưng vô nghĩa được tạo ra hàng loạt mới thật sự nguy hiểm. Chúng khiến người dùng mất phương hướng, không phân biệt được thật – giả, hay – dở. Chúng làm loãng đi giá trị của những sáng tạo có tâm, có người đứng sau.
Một nghệ sĩ thực sự phải mất hàng ngày để vẽ một bức tranh. Một người viết thực thụ phải nghiền ngẫm cả tuần để chọn đúng câu chữ. Trong khi đó, “AI rác” có thể đẻ ra 100 phiên bản “giống mà không phải”, “cảm xúc mà vô cảm”, trong vòng vài phút.
Và rồi: ai còn muốn đọc kỹ? Ai còn trân trọng công sức thật?
Đằng sau vẻ đẹp nhạt nhòa là cả một chiến lược… spam
Hàng loạt website đang dùng AI để “bơm” bài viết cho SEO. Các kênh YouTube dùng AI để làm video kể chuyện vô nghĩa nhưng có giọng đọc hay, hình ảnh bắt mắt, nhằm kiếm tiền quảng cáo. Nhiều trang tin giả tạo ra ảnh “hiện trường tai nạn” bằng AI để thu hút tương tác.
Điểm chung: những nội dung này không giúp ai hiểu hơn, cảm nhận sâu hơn, hay nghĩ nhiều hơn. Chúng chỉ giúp nền tảng có nhiều lượt xem hơn – và có tiền hơn.
Đã đến lúc cảnh giác – và chọn lọc
AI không có lỗi. Công cụ luôn trung tính – vấn đề là con người sử dụng nó để làm gì. Nếu AI có thể viết một bài thơ cảm động, dựng lại một bức tranh lịch sử, hay tạo ra một kịch bản phim độc đáo, đó là điều đáng mừng. Nhưng khi nó bị lạm dụng để tạo ra những “vỏ bọc sáng tạo” rẻ tiền, thì internet không còn là nơi để khám phá – mà chỉ là một bãi chứa thông tin thừa thãi.
Chúng ta – người dùng – là tuyến phòng thủ cuối cùng. Hãy biết nghi ngờ, biết chọn lọc, biết xóa bỏ những thứ dễ dãi và quay lại với giá trị thật: sự chân thành, góc nhìn cá nhân, và sáng tạo có linh hồn.
Kết
Khi mọi thứ đều có thể được tạo ra trong 10 giây bởi một dòng lệnh, thì điều gì sẽ còn đáng nhớ? Có lẽ, chính những gì không thể bắt chước được – sự thật, chiều sâu và trái tim con người – mới là thứ giữ cho Internet còn lại giá trị.
Chúng ta không cần nhiều hơn. Chúng ta cần thật hơn.
Leave a Reply