Trong thời đại số, khoảng cách thế hệ giữa ba mẹ và con cái Gen Z dường như ngày càng rộng hơn. Làm thế nào để ba mẹ không còn “lạc lõng” trong thế giới của con, mà có thể thấu hiểu, đồng hành và trở thành người bạn thân thiết nhất?

Ba mẹ thuộc thế hệ 7x, 8x đang đối mặt với một “bài toán” không hề dễ dàng: Làm sao để hiểu được những đứa con Gen Z sinh ra và lớn lên trong kỷ nguyên số? Khoảng cách thế hệ có thể dẫn đến những hiểu lầm, rạn nứt trong mối quan hệ gia đình nếu không có sự thấu cảm và nỗ lực từ cả hai phía.

Thế hệ Gen Z (sinh từ khoảng năm 1997 đến 2012) lớn lên cùng Internet, mạng xã hội và công nghệ. Điều này đã định hình nên những đặc điểm rất riêng biệt ở thế hệ này, khiến ba mẹ đôi khi cảm thấy “lạc lõng” khi giao tiếp với con.

Con bạn có phải một gen Z điểm hình?

Gen Z không chỉ là một thế hệ, đó là một tư duy. Hãy cùng xem những đặc điểm nổi bật của các bạn trẻ thời 4.0:

Tư duy độc lập và sáng tạo: Con không ngại thể hiện bản thân, dám nghĩ dám làm và luôn tìm kiếm những con đường mới, không theo lối mòn.

Kết nối toàn cầu: Thế giới của Gen Z không chỉ gói gọn trong gia đình, trường học mà còn mở rộng ra không gian mạng, nơi con tiếp cận vô vàn thông tin và quan điểm.

Ưu tiên sự khác biệt và cá nhân hóa: Con thích được là chính mình, đề cao tính cá nhân và không thích bị “đóng khung”.

Thích nghi nhanh với công nghệ: Smartphone, laptop, mạng xã hội là “ngôn ngữ” thứ hai của con. Con dùng công nghệ để học tập, giải trí và kết nối.

Những “hiểu lầm” phổ biến phụ huynh hay gặp phải

Chính những đặc điểm trên đã tạo nên những rào cản vô hình giữa ba mẹ và con cái Gen Z. Dưới đây là một số “hiểu lầm” mà các gia đình thường gặp:

“Con suốt ngày ôm điện thoại, không chịu học hành”: Ba mẹ thấy con dán mắt vào màn hình, nhưng có thể con đang học nhóm online, tìm kiếm tài liệu cho bài tập, học thêm kỹ năng mới hoặc đơn giản là giải tỏa căng thẳng sau giờ học.

“Sao con không chịu nghe lời ba mẹ?”: Với Gen Z, “nghe lời” không phải là làm theo vô điều kiện, mà là hiểu được lý do, có cơ hội bày tỏ quan điểm và được tôn trọng lựa chọn cá nhân.

“Nghề nghiệp gì mà lạ lùng vậy?”: Khi con bày tỏ mong muốn theo đuổi những ngành nghề mới như streamer, Tiktoker, freelancer…, ba mẹ thường lo lắng vì không hiểu rõ về chúng, trong khi đó có thể là những xu hướng nghề nghiệp của tương lai.

Thiếu sự chia sẻ: Con ngại tâm sự vì sợ bị phán xét, ba mẹ thì cảm thấy con xa cách, khép kín.

Cầu nối yêu thương: Bí quyết để bố mẹ hiểu con cái hơn

Việc thu hẹp khoảng cách thế hệ không phải là nhiệm vụ một chiều. Ba mẹ cần chủ động thay đổi góc nhìn và tiếp cận con bằng sự thấu hiểu và sẻ chia.

1. Học cách lắng nghe chủ động: Thay vì vội vàng đưa ra lời khuyên hay phán xét, hãy dành thời gian lắng nghe con nói về suy nghĩ, cảm xúc, sở thích của con. Hãy hỏi “Con nghĩ sao về điều này?” thay vì “Con phải làm thế này”. Đôi khi, con chỉ cần một người lắng nghe mà không phán xét.
2. Tôn trọng không gian và sự riêng tư của con: Gen Z rất coi trọng không gian cá nhân. Thay vì kiểm soát quá mức, hãy tin tưởng và cho con sự tự do nhất định để khám phá, mắc lỗi và trưởng thành từ đó. Điều này bao gồm cả việc tôn trọng sự riêng tư trên mạng xã hội của con.
3. Đồng hành cùng con trong thế giới số: Thay vì cấm đoán, hãy tìm hiểu về các nền tảng mạng xã hội, trò chơi mà con yêu thích. Cùng con xem một video trending, cùng thảo luận về một trào lưu mới. Khi ba mẹ hiểu được thế giới của con, con sẽ cảm thấy được thấu hiểu và dễ dàng chia sẻ hơn.
4. Khuyến khích sự sáng tạo và khác biệt: Đừng cố gắng “ép” con vào một khuôn mẫu nhất định. Hãy động viên con phát triển những sở trường, đam mê riêng, dù đó có là điều mà ba mẹ chưa từng nghĩ đến. Mở lòng đón nhận những ý tưởng mới mẻ từ con.
5. Cùng học và trưởng thành: Ba mẹ cũng có thể học hỏi rất nhiều điều từ con cái Gen Z về công nghệ, về cách tiếp cận thông tin hay những góc nhìn mới mẻ về cuộc sống. Hãy biến mối quan hệ này thành một hành trình cùng nhau học hỏi và trưởng thành.

Chuyện Nhà Chị Lan Anh: Từ Khoảng Cách Đến Người Bạn Thân

Chị Lan Anh (45 tuổi, TP.HCM) chia sẻ câu chuyện của mình: “Trước đây, tôi và con trai rất ít nói chuyện. Con cứ ôm điện thoại, tôi thì thấy bực bội. Đến khi tôi quyết định thử tìm hiểu xem con đang làm gì, tôi mới biết con đang học làm nhạc trên YouTube. Tôi bắt đầu hỏi con về những bản nhạc con thích, những nghệ sĩ con ngưỡng mộ. Dần dần, chúng tôi có thêm chủ đề để nói chuyện, thậm chí con còn dạy tôi dùng một số app chỉnh sửa video. Bây giờ, con không còn né tránh mẹ nữa mà chủ động chia sẻ mọi điều. Tôi thấy vui vì đã trở thành một người bạn của con.”

Kết luận

Thế hệ Gen Z là những cá nhân năng động, thông minh và đầy tiềm năng. Việc hiểu và đồng hành cùng con không phải là một thử thách khó khăn nếu ba mẹ sẵn lòng mở lòng, học cách lắng nghe và tôn trọng sự khác biệt. Khi ba mẹ và con cái cùng nhau xây dựng một nhịp cầu thấu hiểu, yêu thương, khoảng cách thế hệ sẽ không còn là rào cản mà trở thành động lực để cả gia đình cùng phát triển, vững bền.